Στεφανιαία Νόσος

Στεφανιαίες αρτηρίες ονομάζονται οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα και τα απαραίτητα συστατικά την καρδιά ( τους κόλπους και τις κοιλίες) και με τον τρόπο αυτό συμβάλουν στην ομαλή λειτουργία της .

Με τον όρο στεφανιαία νόσος εννοούμε την στένωση αυτών των αρτηριών η οποία προκαλείται από τον σχηματισμό αθηρωματικών βλαβών στο τοίχωμα των αγγείων( συσσώρευση χοληστερίνης και άλλων συστατικών του αίματος , ινώδους ιστού και αρκετές φορές κατά τόπους εναποθέσεις ασβεστίου). Η Αθηροσκλήρωση είναι μια προοδευτική πολυπαραγοντική διαδικασία που αρχίζει κατά την παιδική ηλικία και καταλήγει σε ένα ευρύ φάσμα σοβαρών αγγειακών παθήσεων που αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες. Εξαιτίας της στενώσεως, ο καρδιακός μυς δεν τροφοδοτείται επαρκώς με αίμα – ιδιαίτερα σε καταστάσεις που αυτός έχει αυξημένες ανάγκες- και έτσι προκαλείται μυοκαρδιακή ισχαιμία, και πόνος η γνωστή σε όλους μας στηθάγχη .

Θεωρείται ότι για να υπάρχει ανεπαρκής στεφανιαία ροή για την κάλυψη των μεταβολικών αναγκών του μυοκαρδίου στην κόπωση και στο stress πρέπει να υπάρχει στένωση 60-80% στον αυλό της στεφανιαίας αρτηρίας. Η συχνότητα της στηθάγχης αυξάνεται με την ηλικία και στα δύο φύλα. Σε ηλικίες 45-54 έτη, στηθάγχη εμφανίζεται στο 2-5 %, ενώ αυξάνεται στο 10-20 % σε ηλικίες 65-74. Ο συχνότητα της στεφανιαίας νόσου είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτερος αν λάβουμε υπόψη και τη συχνή απουσία συμπτωμάτων σε ασθενείς με σταθερή στεφανιαία νόσο.

Αίτια

Κατά καιρούς πολλοί παράγοντες κινδύνου έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου.Η συνύπαρξη περισσοτέρων του ενός στο ίδιο άτομο πολλαπλασιάζει δυσανάλογα τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.Αντίθετα η κατάλληλη αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου ελλατώνει την νοσηρότητα και την θνητότητα της στεφανιαίας νόσου. Αυτοί είναι δυνατό να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου.Παράγοντες που η τροποποίησή τους έχει αποδειχθεί ότι ελλατώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου:

Αυξημένη LDL (κακή) Χοληστερόλη

Αρτηριακή υπέρταση

Σακχαρώδης διαβήτης

Κάπνισμα

Παχυσαρκία

Περιορισμένη φυσική δραστηριότητα

Προσωπικότητα –Ψυχολογικοί παράγοντες

Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου. Παράγοντες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε:

Φύλο.
Ο ανδρικός πληθυσμός έχει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τον γυναικείο.
Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου :
Παιδιά των οποίων οι γονείς πάσχουν από στεφανιαία νόσο και ειδικά όταν αυτή έχει εμφανιστεί πριν την ηλικία των 50 έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Ηλικία.
Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Έτσι για τους άνδρες ο κίνδυνος αυξάνεται μετά την ηλικία των 45, ενώ για τις γυναίκες μετά την ηλικία των 55 ή νωρίτερα αν εμφανίσουν πρώιμη εμμηνόπαυση χωρίς να υποβληθούν σε θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα.

Κλινικές εκδηλώσεις Στεφανιαίας νόσου

Ο στηθαγχικός πόνος, αποτελεί τη συνήθη και κύρια εκδήλωση της ανεπαρκούς αιμάτωσης του μυοκαρδίου και εκδηλώνεται με δυσφορία στο κέντρο του θώρακα, που μπορεί να έχει χαρακτήρα συσφιγκτικό καυστικό, ή διαξιφιστικό.Η στηθάγχη μπορεί να αντανακλά στα δυο χέρια, στην περιοχή του τραχήλου, της κάτω γνάθου, στη μεσοπλάτια χώρα και στο επιγάστριο. Ορισμένες φορές, όταν ο πόνος είναι έντονος, παρουσιάζονται , ναυτία ή εμετός.

O πόνος στο στήθος δεν οφείλεται πάντοτε σε στεφανιαία νόσο και είναι δύσκολο κάποιος να ξεχωρίσει τον πόνο που οφείλεται σε στεφανιαία νόσο από τους πόνους άλλης αιτιολογίας. Ο καρδιολόγος σας μέσα από προσεκτική εξέταση ,λεπτομερή λήψη ιστορικού και μιας σειράς εξετάσεων θα αποφανθεί αν πάσχετε η όχι από καρδιά.

Στις εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου περιλαμβάνονται:

Ασυμπτωματική( σιωπηρή) ισχαιμία: Ασθενείς που δεν έχουν σοβαρές στενώσεις των στεφανιαίων αρτηριών μπορεί να μην εμφανίζονται συμπτώματα, παρά την παρουσία αθηρωματικών αλλοιώσεων στα στεφανιαία αγγεία. Η σιωπηρή ισχαιμία μπορεί να παρατηρηθεί τόσο σε ασθενείς που δεν εμφάνισαν ποτέ στηθαγχή όσο και σε ασθενείς που έχουν και επεισόδια συμπτωματικής ισχαιμίας.Αυξημένη συχνότητα ασυμπτωματικών ( Βουβών ) εμφραγμάτων έχει παρατηρηθει στους διαβητικούς και υπερτασικούς ασθενείς.

Η Σταθερή στηθάγχη. Είναι η εμφάνιση στηθαγχικού πόνου είτε κατά τη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας είτε κατά τη διάρκεια έντονου συναισθηματικού stress.Να σημειωθεί όμως ότι στηθάγχη προκαλείται και από άλλα νοσήματα όπως πχ στένωση αορτής, υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια αρτηριακή υπέρταση.Τα συμπτώματα της στηθάγχης θεωρούνται σταθερά εάν δεν έχουν επιδεινωθεί για πολλές εβδομάδες.Εμφανίζονται όταν διαταράσσεται η ισσοροπία ανάμεσσα στην προσφορά και στις απαιτήσεις του μυοκαρδίου σε οξυγόνο.Το αίτιο αυτής της κατάστασης είναι σχεδον παντα η αθηρωματική στένωσης της στεφανιαίας αρτηρίας.

Η ασταθή Στηθάγχη. Η ασταθή Στηθάγχη. Η σταθερή στηθάγχη μεταβάλλεται σε ασταθή όταν εμφανίζεται σε ηρεμία η ελάχιστη κόπωση και διαρκεί συνήθως > 20 λεπτά, και εάν επιδεινωθεί αιφνιδίως σε έδαφος προυπάρχουσας σταθερής στηθάγχης.Οφείλεται κυρίως σε ρηξη της αθηρωματικής πλάκας και στην δημιουργία θρόμβου στις στεφανιαίες αρτηρίες.Εκδηλώνεται με ευρύ φάσμα συμπτωμάτων από σταθερή στηθάγχη εως και έμφραγμα μυοκαρδίου.Είναι μια επειγουσα κατάσταση και ο ασθενής να αναζητήσει άμεσα εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια

Το οξυ Έμφραγμα του Μυοκαρδίου. Είναι η ταχεία νέκρωση ενός μικρότερου η μεγαλύτερου τμήματος μυοκαρδιακού ιστού λόγω ρήξεως μιας αθηρωσκληρωτικής πλάκας και σχηματισμού θρόμβου σε ένα στεφανιαίο αγγείο με αποτέλεσμα την μείωση ή την διακοπή της προσφοράς αίματος στο συγκεκριμένο τμήμα της καρδιάς.

Εκδηλώνεται με έντονο πόνο που περιγράφεται σαν σφίξιμο, κάψιμο ή πίεση στο θώρακα κυρίως εντοπιζόμενο πίσω από το στέρνο που συνοδεύεται από αίσθημα επικείμενου θανάτου. Διαρκεί περισσότερο από 30 λεπτά και δεν υποχωρεί με την ανάπαυση.Μπορεί να αντανακλά και στα δύο άνω άκρα αλλά κυρίως στο αριστερό, στην πλάτη ή στην κάτω γνάθο.Εκτός άπο πόνο οι άρρωστοι αναφέρουν επίσης εφίδρωση ναυτία και εμέτους.

Για να τεθεί η διάγνωση του εμφράγματος θα πρέπει να ισχύουν 2 από τα παρακάτω:

Tυπικά συμπτώματα μυοκαρδιακής ισχαιμίας.
Ηλεκτροκαρδιογραφικά ευρήματα εμφράγματος.
Αυξημένοι βιοχημικοί δείκτες ισχαιμίας, ο κυριότερος από τους οποίους είναι η τροπονίνη.
Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος. Αποτελεί την πλέον δραματική εκδήλωση από όλο το κλινικό φάσμα της στεφανιαίας νόσου. Η στεφανιαία νόσος και οι επιπλοκές της ευθύνονται για το 80% περίπου των αιφνιδίων καρδιακών θανάτων. Το 50% περίπου των οφειλόμενων σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου θανάτων εκδηλώνονται ως αιφνίδιοι θάνατοι. Είναι επίσης τραγικό ότι στο 25% των περιπτώσεων ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αποτελεί την πρώτη και δυστυχώς μοιραία εκδήλωση της στεφανιαίας νόσου.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Ηλεκτροκαρδιογράφημα

Υπερηχοκαρδιογράφημα (Triplex Καρδιας)

Δοκιμασία κόπωσης

STRESS ECHO

Βιοχημικοί δείκτες: Είναι σημαντικοί τόσο για την διάγνωση της μυοκαρδιακής νέκρωσης όσο και για την πρόγνωση( τροπονίνη, CPK , CK-MB

Στεφανιαία αγγειογραφία(Στεφανιογραφία)

Θεραπευτική προσέγγιση Στεφανιαίας Νόσου

Με τη συνεχή πρόοδο της σύγχρονης καρδιολογία, η στεφανιαία νόσος είναι μια κατάσταση εν πολλοίς αντιμετωπίσιμη αν όχι θεραπεύσιμη.

Στο επίπεδο των φαρμάκων συνεχώς νέες ουσίες προστίθενται στο θεραπευτικό οπλοστάσιο των καρδιολόγων, ουσίες που βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα των ασθενών αλλά και το σημαντικότερο, παρατείνουν και την επιβίωσή τους.

Ακόμα όμως πιο εντυπωσιακή είναι η πρόοδος που έχει επιτευχθεί στην επεμβατική καρδιολογία η οποία με την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών και τη χρήση των πλέον σύγχρονων μπαλονιών και μεταλλικών ελασμάτων (stents), μπορεί να αντιμετωπίσει τη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών που δεν αντιμετωπίζονται φαρμακευτικά.

Για όσους η φαρμακευτική αγωγή και η αγγειοπλαστική δεν είναι αρκετές για τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, η αορτοστεφανιαία παράκαμψη, το γνωστό σε όλους by-pass, παραμένει μια εξαιρετική και ριζική θεραπευτική επιλογή, χωρίς άξιες λόγου επιπλοκές.

Στεφανιαία Νόσος